Moja osobowość - co wiesz o sobie?

Ludzie różnią się między sobą wyglądem, ale również – a może przede wszystkim – osobowością i charakterem. Warto poznać, w jaki sposób nauka odnosi się do tych kwestii i jakie typy osobowości wyodrębniali poszczególni badacze i myśliciele. W ten sposób możemy się również dowiedzieć, który typ osobowości sami posiadamy.

Osobowość definiowana jest jako zestaw różnorodnych cech i innych czynników, które wpływają na nasze zachowanie, podejmowane przez nas decyzje oraz usposobienie. Na przestrzeni lat powstało wiele teorii osobowości; jednymi z najbardziej znanych są 4 typy osobowości Hipokratesa.

Cechy osobowości możemy zatem zdefiniować jako stałe i niezmienne, charakterystyczne dla konkretnego człowieka składowe części osobowości, które nadają spójność jego zachowaniu. 

Oto lista czynników (cech) osobowości, według wyżej wspomnianej Wielkiej Piątki:

Cechy osobowości — przykłady:

• Neurotyczność
• Otwartość na doświadczenie
• Ugodowość
• Sumienność
• Ekstrawersja

Badania pokazują, że cechy osobowości skorelowane są z powodzeniem zawodowym. Ale, jak już wiemy, są one niezmienne i niezależne od nas.

Różnice pomiędzy charakterem a osobowością są subtelne, a oba terminy w codziennym życiu często wykorzystywane są zamienienie. 

Osobowość to zbiór cech, które warunkują tożsamość i spójność zachowania konkretnego człowieka. Na jej ukształtowanie wpływają nasze geny oraz środowisko, w którym się wychowujemy. Osobowość i jej cechy są stałe i niezmienne.

Charakter jest bardziej płynny i czasami zależny od sytuacji, w jakiej znajdzie się dana osoba. Wiąże się np. z wartościami moralnymi czy przekonaniami konkretnego człowieka. Oznacza to, że możemy pracować nad jego cechami i dążyć do ich rozwoju. W psychologii charakter jest jedną z części osobowości.

 

Poznaj typy osobowości według Hipokratesa

Hipokrates to starożytny lekarz uważany za pierwszego naukowca, który zainteresował się podziałem ludzi ze względu na ich temperament. Hipokrates wyróżnił 4 typy osobowości, które jego zdaniem były powiązane z przewagą soków w ciele człowieka. Typy osobowości według Hipokratesa to:

1. Sangwinik — przewaga krwi,
2. Choleryk — przewaga żółci,
3. Melancholik — przewaga żółci czarnej,
4. Flegmatyk — przewaga śluzu.
    

Każdy z ww. typów osobowości charakteryzuje się odmiennym zestawem określonych cech. Typy osobowości i ich cechy przedstawiają się następująco:

TYP CHOLERYCZNY
charakteryzuje się szybko powstającą, silną i trwałą pobudliwością emocjonalną. U ludzi o tym temperamencie uczucia wyraźnie odbijają się w mimice twarzy, gestach i w mowie. Cechuje ich wybuchowość usposobienia, szybkość ruchu i duża ogólna ruchliwość. . Mocne strony: ukierunkowany na cel, ogarnia całokształt, dobry organizator, dostrzega praktyczne rozwiązania, szybki w działaniu, rozdziela pracę, kładzie nacisk na wydajność, realizuje cele, dodaje innym bodźca, opozycja pobudza go do działania. Słabe strony: ma kłopoty z uznaniem racji innych ludzi, nie lubi przekazywać innym kontroli, nie podporządkowuje się, wydaje spontaniczne sądy, oceny, często raniąc innych, nie jest skłonny udzielić emocjonalnego wsparcia innym ludziom.

TYP FLEGMATYCZNY
odznacza się on powolnością, słabością i krótkotrwałością pobudzeń emocjonalnych. Trudno u nich wywołać uczucia radości, gniewu, itp. procesy psychiczne przebiegają u nich powoli. Są spokojni, zrównoważeni, powolni w działaniu. Potrafią jednak wytrwale pracować w jednym kierunku. Unikają konfliktów. Mocne strony: kompetentny i solidny, spokojny i zgodny, ma zdolności administracyjne, pośrednik w rozwiązywaniu problemów, unika konfliktów, dobrze znosi naciski, znajduje proste wyjście. Słabe strony: problemy w szybkim podejmowaniu decyzji, unikanie ryzyka, trudności w określaniu celów, zwlekanie, odkładanie spraw a później, unikanie podnoszenia odpowiedzialności (np. nie chce awansować).

TYP SANGWINICZNY 
(gorący, krwisty), wyróżnia się on szybko powstającą, silną lecz nietrwałą pobudliwością emocjonalną. U sangwiników jeden nastrój szybko przechodzi w inny, często przeciwny. Procesy psychiczne przebiegają u nich szybko. Odznaczają się ruchliwością, szybko podejmują różne rodzaje działalności lecz nie wykazują skłonności do dłuższego i uporczywego działania w jednym kierunku. Mocne strony: inicjuje nowe formy aktywności, sprawia bardzo dobre wrażenie, twórczy i barwny, tryska energią i entuzjazmem, rozpoczyna w efektowny sposób. strony: pobudza innych do współpracy, oczarowuje współpracowników. Słabe strony: problemy z dokończeniem zadań, zwłaszcza precyzyjnych i do wykonania w określonym terminie, nie umie odmawiać, w związku z tym często przyjmuje nadmiar obowiązków, zapomina o różnych sprawach, jest niepunktualny, łatwo ulega emocjom.

TYP MELANCHOLICZNY 
odznacza się powstającą powoli lecz silną i trwałą pobudliwością emocjonalną. Cechuje ich trwałość nastrojów, które utrzymują się przez dłuższy czas lecz wewnętrzne symptomy tych uczuć przejawiają się na zewnątrz w słabym stopniu. Odznaczają się powolnością ruchów i powolnością rozpoczynania działań, które jednak z reguły doprowadzają do końca. . Niełatwo wywołać u nich gniew czy objawy złości lecz raz wywołane długo trwają. Mocne strony: podporządkowuje się regulaminom, perfekcjonista o wysokich wymaganiach, docenia wagę szczegółów, wytrwały i dokładny, uporządkowany i zorganizowany, schludny i czysty, oszczędny, łatwo dostrzega problem, znajduje twórcze rozwiązania, musi dokończyć to co zaczął, lubi wykresy, schematy, wykazy, liczby, bardzo wrażliwy. Słabe strony: nieufny w stosunku do ludzi i sytuacji, skłonny popadać w apatię i depresję, wymagający wobec siebie i innych, często przekłada ważne sprawy na późniejsze terminy

Istnieje również podział, który przyporządkowuje 4 typom osobowości poszczególne kolory. 

Cholerykowi przypisywany jest kolor czerwony, sangwinikowi żółty, flegmatykowi zielony, natomiast melancholikowi niebieski.

---

Temperament- 

TEMPERAMENT to nasz styl funkcjonowania na co dzień, który „pokazujemy” otoczeniu poprzez tempo, siłę i trwałość naszych reakcji – zachowań: innymi słowy to nasz styl reagowania. Jest w dużej mierze wrodzony, tzn. raczej nie ma tendencji do zmiany (jak np. zainteresowania). 

Ludzie różnią się cechami temperamentu, zostały stworzone różne typologie temperamentu, do których warto sięgnąć przy wyborze kierunku kształcenia oraz ścieżki zawodowej.. Sam jesteś w stanie określić, czy:

• jesteś osobą opanowaną, czy wybuchową,
• możesz pracować długo i jednostajnie,
• w takiej sytuacji szybko się męczysz i niecierpliwisz, czujesz dyskomfort,
• pracujesz szybko, czy też powoli,
• potrafisz skupić się tylko na jednym zajęciu, czy też na kilku czynnościach,
• chciałbyś pracować raczej w jednym miejscu czy w ruchu- w kilku miejscach w ciągu dnia, tygodnia pracy

Praca dopasowana do temperamentu, jest korzystna dla obu stron, zarówno dla pracownika, jak i pracodawcy. Warto budować swoją markę rozumiejąc siebie, styl komunikacji, czynniki motywujące i wartości dla organizacji.

---

Zainteresowania

• wszystko to, co lubisz robić, czemu lubisz poświęcać wolny czas
• wszystko to, w zakresie czego chcesz pogłębiać swoją wiedzę i umiejętności ,
• zainteresowania motywują do działania, idziesz za wewnętrznym impulsem,

Ogólna definicja pojęcia zainteresowania:

Zainteresowanie-rodzaj ustosunkowania się jednostki lub grupy do przedmiotów, zjawisk bądź innych osób przejawiający się w dążeniu do ich poznawania; względnie trwała skłonność do szukania wiadomości i pogłębiania wiedzy w określonej dziedzinie.

Ze względu na motywy i potrzeby jednostki wyróżniamy zainteresowania:

• bezpośrednie i pośrednie.

Ze względu na rozwój różnych właściwości psychofizycznych jednostki wyróżniamy zainteresowania;

• teoretyczne i praktyczne.

Zainteresowania można podzielić na:

• zainteresowania edukacyjne (przedmiotami szkolnymi – np. matematyczne, biologiczno-chemiczne, językowe);
• zainteresowania zawodowe (danymi zawodami czy też branżami np. techniczne, społeczne, medyczne) - warto je odkryć i porównać,

Jest wiele form i metod rozbudzania i kształtowania zainteresowań młodzieży. Są to: zajęcia kulturalne, sportowe, spotkania z ciekawymi ludźmi, wycieczki, wystawy, filmy, czytanie literatury, słuchanie audiooboków, i inne. Wszystkie na pewno rozwijają zainteresowania, kształcą umiejętności, stwarzają okazję do twórczej ekspresji lub pielęgnują talenty artystyczne. Poszukaj własnych. 

---

Uzdolnienia

• wszystko to, czego uczysz się szybko i masz w tym zakresie najlepsze wyniki
• wszystko, co sprawia Ci łatwość w zakresie zdobywania wiedzy lub wykonywania pewnych czynności, a efekty są lepsze w porównaniu z innymi (nawet mimo niesprzyjających warunków. Jeśli posiadasz jakieś uzdolnienia, które można określić jako wybitne – prawdopodobnie masz do czynienia z talentem: jeśli posiadasz jakiś talent, warto go odkryć zwłaszcza przed wyborem zawodu.

Uzdolnienia mogą wiązać się z różnymi dziedzinami, formami działalności jak np. uzdolnienia techniczne, przyrodnicze, społeczne czy też matematyczne, językowe, plastyczne.

Ogólna definicja uzdolnień:

uzdolnienie:

• dyspozycja warunkująca nabywanie nieprzeciętnych sprawności lub umiejętności w jakiejś dziedzinie»
• cecha, której posiadanie sprawia, że jakaś osoba szczególnie nadaje się do czegoś. Pomyśl nad własnymi uzdolnieniami…..jeśli jeszcze ich nie znasz

---

Umiejętności

wszystko to, co umiesz robić – innymi słowy wszystko, co potrafisz wykonać (niekoniecznie szybko i z najlepszym rezultatem – co przypisać można uzdolnieniom)

• mogą to być umiejętności nabyte w toku nauki w szkole, ale nie tylko - np. pisanie wypracowań, gra na pianinie, obsługa komputera
• mogą to być też umiejętności określane jako interpersonalne - współpraca w grupie, umiejętność nawiązywania kontaktu z innymi, umiejętność niesienia pomocy innym, umiejętność rozwiązywania problemów między ludźmi

Ogólna definicja umiejętności:

Umiejętności (ang. skills) – przyswojona w procesie uczenia się zdolność do wykonywania zadań i rozwiązywania problemów właściwych dla dziedziny uczenia się lub działalności zawodowej.

Z perspektywy podjęcia zatrudnienia dobrze jest znać swoje umiejętności. Potencjalny pracodawca może szukać na dane stanowisko osoby o określonych umiejętnościach istotnych ze względu na wykonywaną pracę. 

---

Cechy charakteru

Cechy charakteru to zbiór cech związanych ze stroną psychiczną człowieka, które składają się na jego charakter (i pośrednio osobowość) oraz odróżniają go od innych ludzi. Możemy je poznać i zrozumieć przez zachowanie, podejście do życia czy działanie w konkretnej sytuacji.

• charakter (osobowość) to wszystkie Twoje cechy, które „pokazujesz światu” w swoim zachowaniu, usposobieniu, stylu bycia
• przejawia się w Twoim zachowaniu wobec innych, w Twoim stosunku do obowiązków, nauki i pracy oraz w Twoim stosunku do siebie samego (czyli samoocenie, o której poniżej)
• przykładowe cechy: koleżeński, uprzejmy, wyrozumiały, prawdomówny, sprawiedliwy, słowny, a także: pracowity, systematyczny, obowiązkowy, punktualny, zdyscyplinowany, oszczędny
• bądź uważny na cechy negatywne –w sytuacjach mogących wpływać zarówno na wybór szkoły, jak też zawodu: np. niesystematyczność - odkładanie zazwyczaj spraw na ostatnią chwilę może być poważnym utrudnieniem. 

Lista przykładowych pozytywnych cech charakteru:

Altruizm
Ambicja
Asertywność
Ciekawość
Cierpliwość
Dobroduszność
Gościnność
Grzeczność
Kreatywność
Lojalność
Odpowiedzialność
Odwaga
Optymizm
Przezorność
Punktualność
Roztropność
Skromność
Szczerość
Uczciwość
Uprzejmość
Wielkoduszność
Wyrozumiałość
Wytrwałość
Zaangażowanie

Lista przykładowych negatywnych cech charakteru:

Arogancja
Bezczelność
Chciwość
Chytrość
Cynizm
Egoizm
Fanatyzm
Lekkomyślność
Naiwność
Niecierpliwość
Nieuczciwość
Niewierność
Pesymizm
Próżność
Skąpstwo
Tupet

Cechy charakteru cenione przez pracodawców:

pozytywne nastawienie
komunikatywność
rozwiązywanie problemów
współpraca
ciekawość
szczerość
odporność na stres i umiejętność pracy pod presją
kreatywność
zdolność adaptacji

Pracodawcy szukają kandydatów z określonymi cechami charakteru, warto je wpisać do curriculum vitae i wspomnieć w liście motywacyjnym. Ważne żeby pisać o cechach które masz. Wielu pracodawców ceni szczerość i uczciwość.

---

Wartości

Wartości - wszystko to, co jest dla Ciebie ważne, cenne i motywuje Cię do podejmowania działań w tym kierunku – a więc stanowi też cel Twoich dążeń.

Jak hierarchia wartości przekłada się na naszą karierę zawodową?

Przede wszystkim świadomość własnych wartości chroni nas przed niewłaściwymi wyborami zawodowymi. 

Niezależnie od tego, jakie praca daje nam wynagrodzenie oraz prestiż, to nie będziemy mieli poczucia satysfakcji i pełni życia, jeśli wykonywanie jej nie będzie współgrać z naszymi wartościami.

Dlatego też, już w planowaniu kariery zawodowej, bardzo ważne jest, aby wiedzieć jakie wartości są dla nas najbardziej istotne. Musimy szukać informacji o tym, w jakich zawodach możemy je realizować.

W zakresie wyboru zawodu wartością może być dla Ciebie:                          

• kierownicze stanowisko
• praca w dużym mieście
• praca dająca możliwość podróżowania
• prestiż zawodu
• wysokie zarobki                                                                                   

W zakresie wyboru szkoły wartość może dla Ciebie stanowić:

• prestiż szkoły
• przygotowanie do matury czy też zawodu
• oferta nauki języków obcych
• odległość od Twojego miejsca zamieszkani
• atmosfera (nauczyciele, uczniowie).

Warto zastanowić się nad własnymi wartościami i stworzyć własną hierarchię wartości. Przy wyborze zawodu ważną rolę odgrywa również to, która wartość jest dla Ciebie najważniejsza, która nieco mniej, a która jeszcze w mniejszym stopniu. Dobrze jest jeśli Twoje wartości są zbliżone do kultury organizacyjne firmy w której chcesz pracować. 

Życie zgodne z własnymi wartościami –sztuka wyboru -nie zawsze prosta.

Istotna jest rozbieżność pomiędzy naszymi wartościami, a tymi jakim ulegamy. Np. w sytuacji, gdy cenimy sobie uczciwość, a decydujemy się na pracę lepiej płatną, ale w firmie, w której uczciwość wobec kolegi z pracy bądź klienta nie jest respektowaną wartością, dochodzi wtedy do pewnego rodzaju konfliktu wewnętrznego. Koszty psychologiczne, jakie przy tym ponosimy, przeważają pozornie korzystny wybór.

---

Samoocena 

Definicja ogólna: 

Samoocena to uogólniona postawa w stosunku do samego siebie, która wpływa na nastrój oraz wywiera silny wpływ na pewien zakres zachowań osobistych i społecznych. Podstawą samooceny jest samowiedza, czyli zespół sądów i opinii, które jednostka odnosi do własnej osoby. Te sądy i opinie dotyczą właściwości fizycznych, psychicznych i społecznych.

Psycholodzy wyróżniają dwa rodzaje postaw związanych z samooceną ogólną: samoakceptację i samoodtrącenie.

Samoakceptację określa się jako postawę nacechowaną wiarą, zaufaniem i zdrowym szacunkiem dla samego siebie. Postawa taka sprawia, że jednostka może wykonywać i wykorzystywać swoje możliwości, a także potrafi skorygować swoje zachowanie pod wpływem innych. Osoby, które akceptują siebie, mają pozytywne mniemanie o sobie i dobre samopoczucie.

Przez samoodtrącenie rozumie się postawę wobec siebie łączącą się z przeżywaniem poczucia krzywdy, poczucia winy, poczucia niższości albo innych doznań związanych z pretensją i żalem do siebie. Osoba taka nie docenia własnych sukcesów, a przecenia porażki, dąży do poniżenia siebie, czasem wręcz siebie nienawidzi.

Jakość dokonywanej samooceny zależy często od wychowania.

Zaburzenie poczucia własnej wartości powstaje zazwyczaj na podstawie komunikatów podważających wartość dziecka, jakie dostaje ono od osób znaczących (np. rodziców, opiekunów). Dziecko jest uważane za cenne samo w sobie, dlatego że jest i dostaje komunikaty od otoczenia stosowne do takiego sposobu jego postrzegania. 

Z czasem jednak na skutek rozmaitych oczekiwań otoczenia czy sposobów wychowania otrzymuje komunikaty, które przekonują je, że wartość jego jako człowieka zależy od rozmaitych czynników zewnętrznych lub od konkretnych działań czy umiejętności. Tak wychowywane dziecko zaczyna się starać, by sprostać tym wymaganiom i zasłużyć ponownie na to, by poczuć się wartościowym i kochanym przez rodziców. Tak wychowywane dziecko staje się często w dorosłości osobą zależną od otoczenia, zewnątrzsterowną i niepewną siebie (własnej elementarnej wartości jako człowieka).

Najprostszy podział samooceny: 

• Niska  O niskiej samoocenie możemy powiedzieć wtedy, kiedy dana osoba jest niepewna swoich umiejętności i kompetencji, ma trudności z podejmowaniem decyzji, nadmiernie przejmuje się krytyką innych i nieustannie jest z siebie niezadowolona. Osoba z niską samooceną może zmagać się też z perfekcjonizmem, brakiem wiary w siebie i dbać o innych swoim kosztem
• Wysoka . Osoba z wysoką samooceną zazwyczaj wierzy w siebie i chętnie wykorzystuje swoje umiejętności na co dzień. Potrafi też wyrazić swoje zdanie na dany temat, nawet jeśli jest odmienne od tego, co myślą inni. Warto uważać na samoocenę przesadnie wysoką, która może prowadzić do arogancji i poczucia wyższości. 

Sposoby na zbudowanie stabilnej samooceny
1. Poznaj swoje mocne strony i rozwijaj je
2. Ćwicz asertywność i rozpoznawanie swoich potrzeb
3. Naucz się przyjmować komplementy zamiast je negować
4. Przestań ciągle porównywać się z innymi
5. Zmień swój dialog wewnętrzny na wspierający

• Nawyki podnoszące samoocenę: 
  rozwijanie swoich pasji i zasobów.
• selekcja treści jakimi treściami się otaczasz, ograniczenie tych, przez które czujesz się źle (social media, telewizja, wiadomości).
• afirmuj wspierające myśli.
• mów o sobie dobrze zamiast źle.
• zrób przegląd swoich przekonań – szczególnie tych ograniczających – i postaraj się zmienić je we wspierające.
• nie zostawiaj swoich ulubionych aktywności tylko na specjalne okazje,
• celebruj nawet najmniejsze sukcesy.
• Praktykuj wdzięczność .
• Skorzystaj z karty własnej wartości – uzupełnij ją i miej ją przy sobie, by przypominała Ci o Twojej wartości.
• Odejdź z relacji, w których nie czujesz się wartościowo – otaczaj się ludźmi, którzy Cię wspierają.